Kwalifikacje SEP (E) - kto musi je posiadać?

Zgodnie z treścią § 4 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci nie wymaga się potwierdzenia posiadania kwalifikacji w zakresie obsługi urządzeń i instalacji u użytkowników eksploatujących urządzenia elektryczne:

• o napięciu nie wyższym niż 1 kV i
• mocy znamionowej nie wyższej niż 20 kW,
• jeżeli w dokumentacji urządzenia określono zasady jego obsługi.

Wszystkie ww. 3 przesłanki muszą być spełnione łącznie aby odstąpić od wymagania od osoby (pracownika) zajmującej się eksploatacją urządzeń i instalacji posiadania świadectw kwalifikacji (tzw. SEP E).

Z kolej w świetle § 5 ust. 2 ww. rozporządzenia eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci mogą się zajmować osoby, które spełniają wymagania kwalifikacyjne dla następujących rodzajów prac i stanowisk pracy eksploatacji - do których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace w zakresie obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym dotyczące wykonywania czynności:

1. mających wpływ na zmiany parametrów pracy obsługiwanych urządzeń, instalacji i sieci z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i wymagań ochrony środowiska - w zakresie obsługi;
2. związanych z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego stanu technicznego urządzeń, instalacji i siec - w zakresie konserwacji;
3. związanych z usuwaniem usterek, uszkodzeń oraz remontami urządzeń, instalacji i siec w celu doprowadzenia ich do wymaganego stanu technicznego - w zakresie remontów;
4. niezbędnych do instalowania i przyłączania urządzeń, instalacji i siec - w zakresie montażu;
5. niezbędnych do dokonania oceny stanu technicznego, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznejurządzeń, instalacji i siec - w zakresie kontrolno-pomiarowym.

Na marginesie należy zaznaczyć, że załącznik nr 1 do przedmiotowego rozporządzenia wskazuje rodzaj urządzeń, instalacji i sieci, przy których eksploatacji jest wymagane posiadanie kwalifikacji (grupa 1):

1. urządzenia prądotwórcze przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego;
2. urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV;
3. urządzenia, instalacje i sieci o napięciu znamionowym powyżej 1 kV;
4. zespoły prądotwórcze o mocy powyżej 50 kW;
5. urządzenie elektrotermiczne (np.: zgrzewarki);
6. urządzenia do elektrolizy;
7. sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego;
8. elektryczna sieć trakcyjna;
9. elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym;
10. aparatura kontrolno-pomiarowa oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji; sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9;
11. urządzenia techniki wojskowej lub uzbrojenia;
12. urządzenia ratowniczo-gaśnicze i ochrony granic.

W świetle przytoczonych powyżej regulacji, do pracy przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci można dopuścić pracownika nieposiadającego świadectwa kwalifikacji (tzw. SEP E) jeżeli użytkuje on urządzenie elektryczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV i mocy znamionowej nie wyższej niż 20 kW, jeżeli w dokumentacji urządzenia określono zasady jego obsługi. Oznacza to, że jeżeli urządzenie nie posiada dokumentacji określającej zasady jego obsługi to pracownik musi posiadać świadectwo kwalifikacji (tzw. SEP E). Jeżeli z kolei zostanie dla urządzenia opracowana dokumentacja urządzenia określająca zasady jego obsługi, a urządzenie nie przekroczy napięcia 1 kV i mocy znamionowej 20 kW to pracownik świadectwa kwalifikacji nie musi posiadać, jednak należy zapoznać go z dokumentacją urządzenia, aby znał zasady jego bezpiecznej obsługi.

Nie można jednak dopuścić do pracy pracownika, który nie posiada świadectwa kwalifikacji (tzw. SEP E) jeżeli jego praca polega na podejmowaniu czynności polegających na zmianie parametrów pracy obsługiwanych urządzeń, związanych z zabezpieczeniem i utrzymaniem należytego stanu technicznego urządzeń, jak również wtedy gdy pracownik usuwa usterki, uszkodzenia lub prowadzi remonty urządzeń, urządzenia instaluje lub przyłącza czy też ocenia stan techniczny, parametrów eksploatacyjnych, jakości regulacji i sprawności energetycznej urządzeń.

Z uwagi na powyższe do obsługi maszyny pracownik nie ma obowiązku posiadania uprawnień SEP, jeżeli maszyna jest urządzeniem elektrycznym zasilanym tylko z sieci elektroenergetycznej o napięciu nie wyższym niż 1 kV i moc znamionowa maszyny jest nie wyższa niż 20 kW oraz dostępna jest jego instrukcja obsługi. Z kolei nie ulega wątpliwości, że kwalifikacje musi posiadać m.in. pracownik obsługujący tester napięcia, wymieniający żarówkę, czy też pracownik obsługujący agregat prądotwórczy.